Rząd wycofuje się z bardzo korzystnych zmian, określonych w art. 1 pkt 12 i 14 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz.U.2010.247.1652), dotyczących odliczania VAT na samochody osobowe, które miały wejść w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.
Zgodnie ze skierowanym do uzgodnień międzyresortowych projektem zmiany ustawy o podatku od towarów i usług planowane jest przesunięcie o rok wejście w życie bardzo korzystnych zmian w zakresie opodatkowania VAT od nabycia tzw. samochodów osobowych oraz paliw do tych samochodów.
W uzasadnieniu wprowadzanych zmian przedłużenie, do dnia 31 grudnia 2013 r. wejścia w życie art. 86a i 88a ustawy o VAT możemy wyczytać, że jest to podyktowane sytuacją ekonomiczną kraju i wynika z faktu, że Polska objęta jest działaniami Komisji Europejskiej mającymi na celu ograniczenie nadmiernego deficytu budżetowego.
Przypomnijmy, że wprowadzenie korzystnych dla podatników zmian w zakresie odliczania podatku VAT na samochody osobowe spowodowane było wydaniem w dniu 22 grudnia 2008 r. przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyroku w głośnej sprawie Magoory, potwierdzającego fakt, że Polska rozszerzyła w stosunku do obowiązującego przed dniem jej akcesji do Unii Europejskiej zakres stosowanych ograniczeń w odliczaniu podatku VAT. Ponieważ dla budżetu państwa taki wyrok był bardzo niekorzystny, podatnicy mogli stosować przepisy obowiązujące przed wejściem Polski do Unii Europejskiej. E celu uniknięcia takiej sytuacji Polska zwróciła się do Komisji Europejskiej o derogację, czyli wyłączenie jej z obowiązku wypełniania zobowiązań płynących ze stosowania prawa wspólnotowego, co umożliwi ponowne wprowadzenie ograniczeń prawa do odliczania podatku VAT. Decyzją Wykonawczą Rady z dnia 27 września 2010 r., nr. 2010/581/UE Polska otrzymała zgodę na wprowadzenie ograniczeń do dnia 31 grudnia 2013 r., natomiast same ograniczenia zostały wprowadzone ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz.U.2010.247.1652).
Wprowadzona zmiana uchyliła zanegowane przez ETS przepisy art. 86 ust. 3-7a wprowadzając de facto od nowa te same ograniczenia w postaci określonych w art. 3 wspomnianej ustawy przepisów przejściowych. Przepisy przejściowe miały obowiązywać do końca 2012 r. i z dniem 1 stycznia 2013 r. miały zostać zastąpione przez wprowadzenie do ustawy o VAT art. 86a i powiązanego z nim art. 88a.
Art. 86a.
1. W przypadku nabycia:
1) samochodów osobowych,
2)innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony
– kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 60 % kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6.000 zł.
2. Przepis ust. 1 pkt 2 nie dotyczy:
1) pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
2) pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50 % długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;
3) pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;
4) pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
5) pojazdów specjalnych – jeżeli z wyciągu ze świadectwa homologacji lub z odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, wynika, że jest to pojazd specjalny;
6) pojazdów samochodowych innych niż wymienione w pkt 1-5, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg;
7) pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą – jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.
3. Przepis ust. 1 nie dotyczy przypadków, gdy odprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze stanowi przedmiot działalności podatnika.
4. Dopuszczalna ładowność pojazdów oraz liczba miejsc (siedzeń), o których mowa w ust. 2 pkt 6, określona jest na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym. Pojazdy, które w wyciągu ze świadectwa homologacji lub w odpisie decyzji, o której mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
5. Spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w ust. 2 pkt 1-4 stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu, zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań.
6. W przypadku gdy w pojeździe, dla którego wydano zaświadczenie, o którym mowa w ust. 5, zostały wprowadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie spełnia wymagań, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4, podatnik jest obowiązany do skorygowania kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym dokonał jego odliczenia.
7. Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do importu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, z tym że w przypadku importu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w ust. 1, kwotę podatku naliczonego stanowi 60 % kwoty wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 – nie więcej jednak niż 6.000 zł.
8. W przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 1, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60 % kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł.
9. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do nabytych lub importowanych części składowych zużytych do wytworzenia przez podatnika samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem przepisów ust. 4-6, jeżeli te samochody i pojazdy zostały zaliczone przez tego podatnika do środków trwałych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
10. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić inne niż wymienione w:
1) ust. 2 pkt 5 dokumenty, na podstawie których można stwierdzić, że pojazd jest pojazdem specjalnym,
2) ust. 4 dokumenty, na podstawie których można określić dopuszczalną ładowność pojazdu oraz liczbę miejsc (siedzeń)
– uwzględniając konieczność prawidłowej identyfikacji pojazdu na potrzeby skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz przepisy prawa Unii Europejskiej.
Art. 88a.
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 1.
Najkorzystniejszym z powołanych wyżej przepisów jest art. 86a ust. 1 pkt. 6, który umożliwia odliczenie podatku VAT na samochody osobowe praktycznie od wszystkich takich pojazdów. Które bowiem samochody posiadają obecnie co najmniej 3 miejsca siedzące i nie posiadają 500 kg ładowności? Jeżeli nawet by się znalazły to nie sądzę, żeby było ich wiele.
Jedyną dobrą wiadomością w tej sytuacji jest to, że maksymalny okres derogacji określony przez Komisję Europejską został ustalony do 31 grudnia 2013 r.. Tak więc podatnicy, z dobrodziejstw nowych przepisów umożliwiających uzyskanie pełnego odliczenia podatku VAT na samochody osobowye, będą mogli skorzystać ostatecznie z początkiem 2014 r.